می‌نامند.
این محل را از آن روی ملتزم می‌نامند که مردم در آن قسمت می‌ایستند و به دیوار ملتزم شده، می‌چسبند و دعا می‌خوانند.
در روایتی آمده است که محمد صورت و دست‌های خود را روی این قسمت از دیوار قرار می‌داد. همچنین از محمد نقل شده که
گفت: "ملتزم، محلی است که دعا در آنجا پذیرفته می‌شود."
- مستجار: محلی در پشت درب کعبه، کمی مانده به رکن یمانی، مقابل ملتزم و در سوی دیگر کعبه، دیوار کنار رکن یمانی را
"مستجار" می‌نامند. "جار" به معنای همسایه و " مستجار" به معنای پناه‌بردن به همجوار و به صورت کلی‌تر "پناه بردن" است.
این مکان نیز از اماکن پذیرفته‌شدن دعا است. زمانی که خانه کعبه دو در داشت، در دیگر آن در کنار مستجار بود که بسته شد.
- شاذروان: همان برآمدگی‌هایی است که در اطراف کعبه قرار دارد و آن بخشی از کعبه است که توسط قریش از ساختمان کعبه
کاسته شد و اکنون همانند پوشش اطراف خانه را در برگرفته است. شاذروان کنونی از ساخته‌های سلطان مراد چهارم در هنگام
ساختمان کعبه در سال 1040 (قمری) است. زمانی که در بازسازی‌های کعبه، ابعاد خانه قدری کوچک‌تر از بنای ابراهیمی آن شد،
برای حفظ ابعاد اصلی، فضای عقب‌نشینی‌شده را با ساخت سکویی کم‌ارتفاع علامت‌گذاری کردند که "شاذَروان" نامیده شد و چون
ملاک در طواف، حدّ اصلی کعبه است، فقها برای حصول شرط خروج طواف‌گزار از کعبه، طواف بر روی شاذروان را صحیح نمی‌دانند.
بنابراین، شاذروان همان سنگ مایلی است که بخش پایینی دیوار کعبه را تا روی زمین پوشانیده است و همین طور بخشی که در
مقابل حجر اسماعیل به صورت پلّه ای ساخته شده که بلندی آن از سطح زمین 20 سانتی‌متر و عرض آن 40 سانتی‌متر است.
این پله جایگاه مردمی است که برای نیایش و تضرع به درگاه الهی بر روی آن می‌ایستند و سینه و شکم خود را بر کعبه قرار می‌دهند
و دستان را بر بالای سر خود و بر دیوار کعبه می‌گذارند. علت آنکه در این قسمت شاذروان قرار داده نشده این است که در بنای ابراهیم،
حجر اسماعیل جزو خانه کعبه بوده که در ساختمان قریش به علّت کمبود مال حلال از خانه کاستند و بر حجر افزودند. همچنین
در پایین درِ کعبه، شاذروان قرار داده نشده و به صورت پله‌ای صاف به طول 345 سانتی‌متر ساخته شده که مردم در ملتزم بر آن
می‌ایستند و دعا و نیایش می‌کنند. در بالای شاذروان حلقه‌های از مس قرار دارد که در هنگام پایین آوردن جامه کعبه (کسوة الکعبه)
لب جامه به این حلقه‌ها می‌بندند تا جامه استوار باشد.
- حطیم: مساحت میان حجرالاسود و زمزم و مقام ابراهیم و قسمتی از حجر اسماعیل را "حطیم" می‌گویند. از مکان‌های محترم در
مسجدالحرام است و مردم در این قسمت برای دعا جمع می‌شوند و به یکدیگر فشار می‌آورند. اینکه آیا حطیم تنها همان محدوده کنار
حجرالاسود و باب کعبه را شامل می‌شود یا وسعت بیشتری دارد، اختلاف است. در روایتی از امام صادق (ع)، تنها همین موضع را
حطیم می‌نامند. چنانکه شیخ صدوق نیز آورده حطیم فاصله میان در کعبه و حجرالاسود را گویند، جایی که خداوند توبه آدم را پذیرفت.
دیواری است با بلندی 30/1 متر که قوسی‌شکل است. حجر اسماعیل یادگار زمان ابراهیم و اسماعیل و مدت زمانی پس از بنای کعبه
است و قدمت و پیشینه آن به زمان بنای کعبه به دست ابراهیم می‌رسد. نقل‌های تاریخی تاریخ‌نگاران حکایت از آن دارد که اسماعیل
و مادرش هاجر در همین بخش زندگی می‌کردند. از امام صادق نقل شده است: "الحِجرُ بَیتُ إِسمَاعِیلَ وَ فِیهِ قَبرُ هَاجَرَ وَ قَبرُ إِسمَاعِیلَ" ؛ "
حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل است".
از آنجا که حجر اسماعیل داخل در مطاف است، می‌تواند نشانه‌ای بر بزرگی آن باشد. در اصل ، حجر اسماعیل جزئی از کعبه است.
هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می‌ریزد. گویا برای نخستین بار، منصور عباسی، حجر اسماعیل را با
سنگ‌های سفید پوشانید. پس از آن در دوره مهدی و نیز هارون الرشید عباسی این سنگ‌ها تعویض و نو شد.
- ناودان رحمت (به عربی: میزاب الرحمة) یا "ناودان طلا" : ناودانی از طلاست که بر بام کعبه نصب شده و به سمت حجر اسماعیل
است. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، آب از ناودان در این فضای حجر اسماعیل می‌ریزد. به اعتقاد مسلمانان، اینجا مدفن اسماعیل
و مادرش هاجر و بسیاری از پیامبران است. گویند آن را نخست حجاج بن یوسف ثقفی نهاد تا آب باران بر بام خانه جمع نشود.
در روایت آمده است که دعا در زیر ناودان کعبه پذیرفته است.
که جای پای ابراهیم روی آن است و مقابل درب کعبه قرار دارد. رنگ آن میان زرد و قرمز متمایل به سفید است. طبق اعتقادات
مسلمانان این مکان مربوط به زمانی است که ابراهیم دیوارهای کعبه را بالا می‌برد؛ آنگاه که دیوار بالا رفت، به اندازه‌ای که دست
بدان نمی‌رسید، سنگی آوردند و ابراهیم بر روی آن ایستاد و سنگ‌ها را از دست اسماعیل گرفت و دیوار کعبه را بالا برد.
پوشانده شد و در محفظه‌ای قرار گرفت تا آسیب نبیند. حج‌گزاران پس از طواف واجب، باید در پشت مقام ابراهیم، 2 رکعت نماز طواف
به جای آورند. نماز طواف نساء نیز پشت مقام ابراهیم خوانده می‌شود. طبق آیات قرآن این مقام یکی از شعائر الهی است:
"وَ اتَّخِذُوا مِن مَقامِ إِبراهِیمَ مُصَلَّی" (بقره/125)
نخستین کسی که خانه کعبه را پرده پوشانید تُبع حمیری پادشاه یمن بود. علی نیز همه ساله از عراق برای کعبه پرده‌ای می‌فرستاد.
چون مهدی عباسی به خلافت رسید خادمان کعبه از انبوهی پرده‌ها بر روی کعبه شکایت کردند و گفتند بیم آن می‌رود که خانه صدمه
ببیند. مهدی عباسی خلیفه مسلمین دستور داد پرده‌ها را بردارند و تنها یک پرده بر آن بگذارند و سالی یک بار آن را عوض کنند این]
سنت تا به امروز ادامه دارد و بر آن آیه‌هایی از قرآن قلاب دوزی شده است.
