امروز برابر است با سالروز رحلت بزرگمردی که عمر خویش را در راه آرمانهای بزرگ و اهداف عظیمش که همانا احیای باورهای دینی و تولدی دیگر در عرصه هویت مندی و عزت‌مندی اسلامی مسلمانان بود صرف نمود.

یاد و نام سید جمال‌الدّین اسدآبادی همواره یادآور احیای ارزشها و مجاهدتهای ناب و تابناک اسلامی و باورمندی به هویت انسانی و مبارزه با جهل و جور و خفقان و استبداد و استعمار بوده است.

وی که عمری را در مجاهدت و یاری محرومان و مقابله با ظلم حکام خودکامه و استیلاگران بر جوامع اسلامی گذراند و در آخر نیز جان در همین راه نهاد و به پای همین آرمانها عمر خویش را صرف نمود.

وی در 1217خورشیدی در قریه اسدآباد همدان به دنیا آمد و در 1275خورشیدی در استامبول در وضعیتی سخت و دلخراش و با کوهی از درد و رنج دارفانی را وداع گفت.

سالهای حیات سید جمال چه در سفر و چه در حضر معطوف به همان چیزی بود که این روزها از آن با بیداری اسلامی یاد می شود.

بی تردید می توان او را از جمله پیشروان و سرسلسله حرکتهای فکری و مبارزات عملی در حوزه بیداری اسلامی و دفاع از هویت مسلمانان خاصه در برابر استعمار و استبداد داخلی و خارجی در کشورهای جهان اسلام دانست.

در جهان اسلام سید جمال الدین به جمال‌الدین الافغانی و سید محمد بن صفدر الحسین هم مشهور است.

وی اندیشمندی سیاسی و مبلغ اندیشه اتحاد جهان اسلام بود.

و از اولین نظریه پردازان اسلامی در حوزه احیای فکر و قلمرو مستقل اسلامی و وحدت امت اسلام چه در بعد نظر و چه در میدان عمل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود.

 سید جمال را به حق یکی از آغازگران نهضت بیداری اسلامی در سده‌های اخیر می شناسند.

از جمله ویژگی‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی به عنوان یکی از اولین متفکران امروزین و فعالان اجتماعی این بود که نسبت به بیماریهای اجتماعی جوامع مسلمان و ضعف‌های موجود در آن حساسیت بسیاری داشت و در برابر آنها واکنش نشان می داد.

 او در مقابل قدرتهای غربی به جای مرعوبیت یا انفعال، اسلام گرائی را الگو قرار می داد و ترویج می کرد.

از حوزه های اصلی تاثیر او بر کشور‌های اسلامی، می توان منطقه ایران و مصر را مثال زد.

سید جمال هدف اصلی‌اش را همواره، اتحاد اسلام و وحدت مسلمین عنوان می کرد، بعد از عمری مجاهدت و تلاش بی دریغ و جانانه، باید ایشان را زمینه ساز و پدیدآورنده نوعی از تحول و بنیان نهادن روش و منشی نوین در عرصه حیات اجتماعی و سیاسی جهان اسلام دانست و به شمار آورد.

 از جمله تلاشها و سرفصلهای حرکت نوآورانه و اصلاحی و بنیانهای حرکت فکری و عملی سید جمال الدین اسدآبادی می‌توان به تلاش، جهت به فراموشی سپردن مایه‌های اختلاف و موارد نزاع میان سُنیان و شیعیان با طرح مبارزه با استعمار و استبداد و تلاش در احیای اسلام و عزت مسلمین، انتقال بعضی نظرات کلیدی تشیع به برخی علمای تسنن و تسری به حوزه‌های بزرگش چون الازهر و دیگر رهیافتها و رویکردهای ارزشمند و اثرگذار او در حوزه معارف اسلامی و تلاشهای خیرخواهانه و اصیل اصلاحگری مبتنی بر ارزشهای دینی اسلام عزیز اشاره نمود.

میراث فکری و نتایج عملی و اندیشگی ناشی از تلاشهای بی شائبه و کم‌نظیر او در سالهای مجاهدتش از جمله ترویج باور   اعتقاد به توانائیهای ذاتی دین اسلام، برای رهبری مسلمانان و تامین نیرومندی و پیشرفت آنان،    مبارزه با روحیه تسلیم، گوشه نشینی و بی حرکتی، بازگشت به منابع اصیل اندیشه اسلامی،   تبیین تعالیم اسلام به زبان روز و فراخواندن مسلمانان به یادگیری علوم جدید، مبارزه با استعمار و استبداد، به مثابه نخستین گام در راه نوزایی اجتماعی و فکری مسلمانان و تلاش در راه گسترش حضور روحانیت در مبارزات سیاسی و برداشتن مرزهای بین دیانت و سیاست بویژه در جوامع اهل تسنن است.

از جمله آثار ایشان می توان به رساله نیچریه    ،مقالات در روزنامه «عروةالوثقی»   ، مقاله ای در رد خطابه ارنست رنان ،نامه‌ها و نیز مقالاتی در نشریه «ضیاءالخافقین» اشاره نمود و نیز آثاری درباره او از جمله  تتمة البیان فی تاریخ الافغان تاریخ مختصر ایران از ابتدا تا زمان سید جمال به چاپ رسیده است.

سید جمال الدین اسدآبادی سالهای آخر عمرش را با فقر و در میان آلام و آمال برآورده نشده خویش گذراند تا این‌که در 1275 هجری شمسی (9 مارس 1897 میلادی) در شهر استانبول درگذشت و در قبرستان شیوخ این شهر به خاک سپرده شد.

آری؛ یاد و نام سید جمال‌الدّین اسدآبادی همواره یادآور احیای ارزشها و مجاهدتهای ناب و تابناک اسلامی و باورمندی به هویت انسانی و مبارزه با جهل و جور و خفقان و استبداد و استعمار بوده است.

او که عمری را در مجاهدت و یاری محرومان و مقابله با ظلم حکام خودکامه و استیلاگران بر جوامع اسلامی گذراند و در آخر نیز جان در همین راه نهاد و به پای همین آرمانها عمر خویش را صرف نمود.